Inventario Español de Lugares de Interés Geológico

BL115

Mioceno del tramo costero de S’Algar a Alcaufar

Datos generales

Código LIG :
BL115.
Denominación :
Mioceno del tramo costero de S’Algar a Alcaufar.
Descripción :
El área costera que comprende la zona de S'Algar - Alcaufar se relaciona con un yacimiento fosilífero de braquiópodos, algas rojas, bivalvos, equinodermos y dientes de peces. Desde este punto de vista destaca el afloramiento de En Vermell, un yacimiento de fósiles con los que se han hecho varios estudios científicos, y actualmente fuertemente expoliado, donde se localizan unos niveles irregulares de conglomerados y areniscas que fosilizan, un relieve cárstico, y que están cubiertos por pequeños espesores de calizas con crecimientos estromatolíticos (Rosell y Llompart, 2002). El área representa un interesante ejemplo para el conocimiento y estudio del talud de rampa (según Pomar, 2001) y la Unidad de Arrecifes (de Obrador, et al., 1983b) que son separadas por una superficie de carstificación o erosión, que corresponde a una espectacular costra ferruginosa y fosfática que aflora especialmente en S'Algar y que sigue el techo de un plano de estratificación. En esta costra se diferencian abundantes nódulos algales, grandes bivalvos y equinodermos irregulares (clypeasteroides de concha gruesa y sección triangular aplastada). Cerca de Alcaufar, las capas situadas por encima la costra se encuentran intensamente bioturbadas por cangrejos y con abundantes nódulos algales de grandes dimensiones, así como también briozoos, bivalvos y braquiópodos (Terebratula terebratula, Megerlia truncata y Megathiris truncata) (Llompart, 1983 y Llompart y Calzada, 1982).
Origen LIG :
Inventario LIG del IGME
Fecha de creación de la ficha :
30/10/2019
Confidencialidad :
Público.

Localización


Hojas 1:50.000 :
 Nombre  Numero  Hoja 1:200.000 
 MAHÓN   647    49 - MAHON 
 ISLA DEL AIRE   673    49 - MAHON 
Paraje :
Alcaufar y S’Algar.
Municipios :
 Núcleo  Municipio  Provincia  CCAA 
    SANT LLUIS   Baleares   Baleares 
Isla :
Menorca.
Itinerario de acceso :
Se puede acceder directamente al LIG desde los núcleos urbanos de Alcaufar y S’Algar. Los elementos de interés se sitúan tanto en la franja costera que une ambas urbanizaciones, como en la propia línea de costa que rodea S’Algar.

Fisiografía

Cota máxima :
9 m.
Cota mínima :
0 m.
Superficie :
4.94 hectáreas.
Tipo/s de superficie :
Costera.
Rocosa.
Urbana o antropizada.

Situación geológica

Dominio geológico (GEODE) :
Baleares.
Unidad geotectónica 2º orden :
Migjorn.
Contexto Ley 42/2007 :
Sistemas kársticos en carbonatos y evaporitas de la Península Ibérica y Baleares.
Unidad geológica Ley 42/2007 :
Depósitos y formas de modelado costeros y litorales.
Edad rasgo inferior :
Mioceno Superior.
Edad encajante inferior :
Mioceno Superior.

Interés

Geológico principal :
Paleontológico.

Yacimiento fosilífero de braquiópodos, algas rojas, bivalvos, equinodermos y dientes de peces

Geológico secundario :
Sedimentológico. Geomorfológico. Estratigráfico.

Superficie de carstificación correspondiente a una espectacular costra ferruginosa y fosfática que separa las dos unidades principales del Mioceno menorquín.
Estructuras kársticas.


Uso y seguimiento

Recogida de fósiles :
Admisible para fines de investigación.
Recogida de minerales :
Incompatible con la conservación del lugar o sin ejemplares.
Fecha de última actualización:
19/11/2019

Visitas

Equipamiento :
Mirador: No.
Mesas, bancos, etc.: Sí.
Señalización: No.
Fuente de agua potable en las inmediaciones: No.
Dificultad itinerario :
Baja.
Duración itinerario :
2 hora/s.
Tipo de acceso :
Carretera asfaltada con aparcamiento autobús.
Acceso discapacitados :
No.
Infraestructura logística :
Alojamiento y restaurante para 40 personas a menos de 5 km.

Documentación

Fotografías :

Autores

Autores :
Inventario Nacional Puntos de Interés Geológico (IGME)
A. Rodriguez Florit
Proponentes :
Inventario Nacional Puntos de Interés Geológico (IGME)
A. Rodriguez Florit
Referencias :

Asprion, U., Westphal, H., Nieman, M. y Pomar, L. 2008. Extrapolation of dipòlugarnal geometries of the Menorcan Miocene carbonate ramp with ground-penetrating radar. Facies 55, 37–46.

Baron, A., Bayo, A. y Fayas, J.A. 1979. Relación modelo geológico-modelo hidrogeológico. Ejemplo: El acuífero mioceno de la Isla de Menorca. I Simp. Nac. de Hidrogeología. 19 pp.

Baron, A., Bayo, A. y Fayas, J.A. 1983. Valor acuífero del modelo sedimentario de plataforma carbonatada del Mioceno de la Isla de Menorca. Com. del X Congr. Nac. Sedim. Menorca, 645-648.

Bizon, G., Bizon J.J., Bourrouilh, R. y Massa, D. 1973. Présence aux Îles Baléares (Méditerranée Occidentale) de sédiments “messiniens” déposés dans une mer ouverte à salinité normale. Miocenone Inférieur au large de minorque (Baléares, Espagne). Comptes Rendus des séances de l’Académie des sciences, 277: 985-988.

Bizon, G., Bizon J.J. y Mauffret, A. 1975. Présence de Miocenone Inférieur au large de minorque (Baléares, Espagne). Revista Inst. Fr. Pétrole. 30(5): 713-726.

Bourrouilh, R. 1973. Stratigraphie, sediméntologie et tectonique de l’îlle de Minorque et du Nord-Est de Majorque (Baléares). La terminasion Nord-orientale des Cordillères Bétiques en Méditerranée occidentale. Trav. Lab. Géol. Méd. CNRS et Dep. Géol. Struct. Univ. Université de Paris ed. 822 pp.

Bourrouilh, R. y Colom, G. 1968. Sur l’âge du Miocenone au Sud de Minorque. C. R. Soc. Géol. France, 5: 150-152.

Brandano, M., Vannucci, G., Pomar, L. y Obrador, A. 2005. Rhodolith assemblages from the lower Tortonian carbonate ramp of Menorca (Spain): environmental and paleoclimatic implications. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 226, 307–323.

Brandano, M., Westphal, H., Mateu-Vicens, G., Preto, N. y Obrador, A. 2016. Ancient upwelling record in a phosphate hardground (Tortonian of Menorca, Balearic Islands, Spain). Marine and Petroleum Geology, 2016, 1–13.

Fornós, J.J. 1987. Les plataformes carbonatades de les Balears. Estudi sedimentológic de les plataformes miocenes de les Illes Balears i la comparació amb la sedimentació actual a la seva plataforma. Tesis doctoral. Univ. Barcelona. XVI + 954 pp. (Inédita).

Gómez-Pujol, L. y Roig-Munar, F.X. 2013. Acumulaciones de grandes bloques en las crestas de los acantilados del sur de Menorca (Illes Balears): observaciones preliminares. Geo-Temas, 14: 71-74.

Hermite, H. 1879. Études géologiques sur les îles Baléares. Première Partie: Majorque et Minorque. F. Savy. Paris. 362 pp.

Llompart, C. 1983. Braquiópodos actuales de la plataforma sudoriental de Menorca y su relación con las formas miocénicas de la isla. Boll. Soc. Hist. Nat. Balears, 27: 201-207.

Llompart, C. y Calzada, S. 1982. Braquiópodos messinienses de la isla de Menorca. Bol. R. Soc. Española Hist. Nat. (Geol.), 80: 185-206.

Llompart, C., Obrador, A. y Rosell, J. 1979. Geologia de Menorca. Enciclopèdia de Menorca. Obra Cultural Balear, T. 1: 1-83.

Mateu-Vicens, G., Hallock, P. y Brandano, M. 2008. A dipòlugarnal model and paleoecological reconstruction of the Lower Tortonian distally steepened ramp of Menorca (Balearic Islands, Spain). Palaios, 23: 465-481.

Obrador, A. 1970. Estudio estratigráfico y sedimentológico de los materiales miocénicos de la isla de Menorca. Tesis doctoral. Inédita. Univ. Barcelona.

Obrador, A. 1970. Estudio estratigráfico y sedimentológico de los materiales miocénicos de la Isla de Menorca. Acta Geol. Hisp., 5: 19-23.

Obrador, A. 1972-1973. Estudio estratigráfico y sedimentológico de los materiales miocénicos de la isla de Menorca. Revista Menorca, 64: 137-197, 65: 35-97 i 125-189.

Obrador, A., Pomar, L., Rodríguez, A. y Jurado, M.J. 1983a. Unidades deposicionales del Neógeno menorquín. Acta Geol. Hispánica, 18: 87-97.

Obrador, A., Pomar, L., Rodríguez-Perea, A. y Jurado, M.J. 1983b. Unidades deposicionales del Neógeno menorquín. En: Pomar, L., Obrador, A., Fornós, J. y Rodríguez-Perea, A. (eds.). El Terciario de las Baleares (Mallorca-Menorca). Institut d’Estudis Baleàrics i Universitat de Palma de Mallorca, 59-71.

Obrador, A. y Pomar, L. 1983c. El Neógeno del sector de Maó. En: Pomar, L., Obrador, A., Fornós, J. y Rodríguez-Perea, A. (Eds). El Terciario de las Baleares (Mallorca-Menorca). Institut d’Estudis Baleàrics y Universitat de Palma de Mallorca, 207-232.

Obrador, A., Pomar, L. y Taberner, C. 1992. Late Miocene breccias of Menorca (Balearic Islands): a basis for the interpretation of a Neogene ramp dipòsit. Sedimentary Geology, 79: 203-223.

Obrador, A. y Pomar, L. 2004. El Mioceno del Migjorn. En: Fornós, J. Obrador, A. i Rosselló, V. (eds.). Història Natural del Migjorn de Menorca. El medi físic i l’influx humà. Societat d’Història Natural de les Balears -Institut Menorquí d’Estudis – Fundació Sa Nostra, 73-92.

Pomar, L. 2001. Ecological enhancement of sedimentary accommodation: evolution from a carbonate ramp to rimmed shelf, Upper Miocene, Balearic Islands. Palaeogeogr. Palaeoclimatol. Palaeoecol. Special issue G. Camoin (ed.) Paleoceanology of reefs and carbonate platforms: Miocene to modern, 175: 249-272.

Pomar, L., Obrador, A. y Westphal, H. 2002. Sub-wavebase crossbedded grainstones on a distally steepened carbonate ramp, Upper Miocene, Menorca, Spain. Sedimentology, 49: 139-169.

Pomar, L., Bassant, P., Brandano, M., Ruchonnet, C. y Janson, X. 2012. Impact of carbonate producing biota on platform architecture: Insights from Miocene examples of the Mediterranean region. Earth-Science Reviews, 113: 186-211.

Roig-Munar, F.X. 2015. Presència de blocs de tsunami a les costes de les Illes Balears, el cas de Menorca. Tesis doctoral. Univ. Barcelona.

Rosell, J. y Llompart, C. 1983. Aportaciones al estudio del Mioceno del extremo oriental de Menorca. Acta Geol. Hispánica, 18(2): 99-104.

Rosell, J. y Llompart, C. 2002. El naixement d’una illa. Menorca. Guia de geologia pràctica. Impressió i relligat Dacs, Indústria Gràfica, S.A. Moncada i Reixac. 279 pp.


Rocas Sedimentarias

Medios continentales :
Kárstico.
Medios mixtos-transición :
Costero.
Medios marinos :
Rampa carbonatada.
Arrecifal.
Geometria capas :
Progradantes.
Continuidad :
Conformidad.
Sucesion litológica :
Heterogénea.
Estructuras :
Bioturbación-bioerosión.
Hardground.
Origen estructuras :
Origen biológico.
Origen químico.
Litologías :
Calcarenita.
Caliza.
Lutita.
Arenisca.
Contenido fósil :
Equinoideos.
Braquiópodos.
Bivalvos.
Peces.

Valoraciones

Valor científico (VC) :
5.3 (Alto)
Valor didáctico (VD) :
5.9 (Medio)
Valor turístico (VT) :
5.1 (Medio)
Susceptibilidad degradación natural (SDN) :
1.5 (Alta)
Susceptibilidad degradación antrópica (SDA) :
3.8 (Muy alta)
Riesgo degradación natural (RDN) :
0.89 (Medio)
Riesgo degradación antrópica (RDA) :
2.26 (Alto)
Prioridad de protección (PP) :
Alta


Este LIG tiene 0 voluntarios

Puede deberse a que no has marcado la opción para que se muestre tu nombre en el formulario de apadrinamiento en el formulario de apadrinamiento o a que no has confirmado el apadrinamiento (el sistema te envía un correo electrónico con un enlace sobre el que tienes que pinchar). Puedes entrar en tu cuenta de padrino/madrina para solucionarlo.

¿No conoces el programa Apadrina una Roca?